ررسی نقش گیاه در نقاشی معاصر ایران

گیاه در ایران همواره مورد توجه بوده است و استفاده از آن در نمادها و استعارات و کنایه‏ها از قدمتی طولانی برخوردار است. نمادهایی چون درخت زندگی، باغ بهشت، رستاخیز گیاهان و ... در آثار هنری به جا مانده از قبل و بعد از اسلام به وفور استفاده شده است. چنین نمادهایی بیانگر ابعاد مختلف حیات مادی و ذهنی ایرانیان بوده است. این پژوهش ضمن بیان پیشین? حضور گیاه در اساطیر و هنر و ادب و عرفان ایران، به استفاده از آن در نقاشی معاصر (از 1320 تا کنون) پرداخته است. در بخش مطالعات موردی به آثار نقاشانی چون ابوالقاسم سعیدی، حسین کاظمی، سهراب سپهری، رضا درخشانی، مهدی حسینی و حسین محجوبی پرداخته شده است. ملاک انتخاب این نقاشان تنها نگاه شخصی آنان نیست بلکه اصرار آن‏ها بر استفاده از گیاه و تأثیرگذاری آن‏ها بر نقاشان بعد از خود می‏باشد. این نقاشان همگی از فرهنگ ایرانی سر بر آورده‏اند و به دوره‏ای مشترک تعلق دارند، هر چند تحت تأثیر فضاهای مختلف، تأثّرات متفاوتی در آثار آن‏ها آشکار می‏شود. این رساله می‏کوشد با تأمل در مفهوم گیاه (مفاهیم ظاهری و زیبایی‏شناختی و بالاخص مفاهیم نمادین و باطنی آن) و به روشی تحلیلی ـ توصیفی به مطالع? آثار آنان پرداخته، با تقرب به دنیای درونی نقاش و عمیق‏ترین لایه‏های تخیل او، تأثرات هنرمند از محیط اجتماعی و ادب روزگار و مانند آن‏ها را بررسی کند. همچنین این آثار از جهت حضور کهن الگوها و تأثیرپذیری‏شان از سنت‏های کهن مورد بررسی قرار گرفته‏اند.